اثر نوع کاربری اراضی و موقعیت زمین نما بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیائی درخاک

امروزه فعالیتهای آنزیمی خاک به عنوان شاخصهای مناسب برای ارزیابی اثرات مدیریت و کاربری اراضی بر کیفیت خاک شناخته شده اند. در این ارزیابی ها، تغییرات مکانی فعالیتهای آنزیمی نیز مورد توجه قرار می گیرد. علیرغم اهمیت و جایگاه فعالیتهای آنزیمی خاک از جمله فعالیت آنزیم فسفاتاز در مطالعات کیفیت خاک در سایر نقاط دنیا، در ایران تاکنون در این رابطه مطالعه ای صورت نگرفته است. لذا این مطالعه با هدف بررسی حساسیت فعالیت آنزیم فسفاتاز در ارزیابی اثرات کاربری در اراضی شیبدار اطراف شهرستان سمیرم که نمونه ای از اراضی شیبدار مواج زاگرس می باشد، انجام گرفت. در این مطالعه سه زمین نما تحت کاربری های باغ سیب، مرتع و کشت دیم انتخاب شد. برای انجام نمونه برداری در هر منطقه مطالعاتی، دو محور موازی در امتداد زمین نما انتخاب و نمونه ها با فواصل 15 متر و از عمق صفر تا 15 سانتی متری خاک از ناحیه قله شیب تا پایه شیب برداشت شد. در نهایت از هر ناحیه مطالعاتی 30 نمونه و در مجموع 90 نمونه برداشت گردید. نتایج حاصل از اندازه گیری فعالیت آنزیم فسفاتاز، مواد آلی و تنفس میکروبی نشان داد که اراضی تحت کاشت درختان سیب و اراضی زیرکشت دیم به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار کربن آلی، فعالیت میکروبی و آنزیمی بودند و اراضی مرتعی مقادیر حدواسط را به خود اختصاص دادند. از طرف دیگر خاک زمین نماهای مورد مطالعه در قسمت پایه شیب دارای بیشترین و در قسمتهای قله و شانه شیب دارای کمترین فعالیت آنزیمی بودند. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان دهنده اهمیت فعالیت آنزیم فسفاتاز در ارزیابی اثرات کاربری و موقعیت زمین نما بر کیفیت خاک می باشد.